O σκηνοθέτης Νίκος Κούνδουρος στο Οι παράνομοι(1958) μας παρουσιάζει τα προβλήματα των απλών ανθρώπων, είτε της εργατικής είτε της αγροτικής τάξης. Καταπιάνεται κάπως αόριστα με το δράμα μιας χούφτας παράνομων , στην πραγματικότητα ανταρτών του εμφύλιου πολέμου ,που προσπαθούν να διαφύγουν από τους διώκτες τους και να περάσουν τα σύνορα, έχοντας σκοτώσει κάποιον προδότη.
Η ταινία του Κούνδουρου έχει μια ασυνήθιστη , ελκυστική ομορφιά, οι εικόνες της όμως μοιάζουν να είναι στατικοί πίνακες σε ένα έργο που συνθλίβεται κάτω από το συμβολισμό του. Υπάρχουν, πάντως , στην ταινία , σκηνές δοσμένες με ένα θαυμάσιο ρυθμό( όπως εκείνη όπου οι παράνομοι προσπαθούν να τραβήξουν το ενδιαφέρον ενός περαστικού καραβιού), αν και ορισμένες φορές η θέση τους στην ταινία φαίνεται κάπως αυθαίρετη.
Η σκηνή όπου ένας από τους παράνομους σκοτώνεται από τους χωροφύλακες καθώς τρέχει προς το μέρος τους με σκοπό να παραδοθεί, λογοκρίθηκε εκείνη την εποχή καθώς θεωρήθηκε ότι έθιγε την εικόνα της χωροφυλακής. Η ταινία απαγορεύτηκε τελικά μετά από μια βδομάδα προβολής στους κινηματογράφους γιατί ο Κούνδουρος αρνήθηκε να αφαιρέσει την συγκεκριμένη σκήνη από την ταινία. Η ταινία κυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες στις 14 Μαΐου 1958, ενώ το 1959 συμμετείχε στο Φεστιβάλ Βερολίνου.
Η Νέλλη Αγγελίδου κάνει την πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση. Η ταινία γυρίστηκε στο μαγευτικό τοπίο των Μετεώρων και ο Νίκος Κούνδουρος φιλοξενήθηκε σε ένα μοναστήρι για την περίοδο των γυρισμάτων.