Αρκετοί βιβλιόφιλοι έχουν την τάση να συγκρίνουν το «Τζειν Ευρ» της Σαρλότ Μπροντέ με το – εξίσου αγαπημένο » μυθιστόρημα της «Υπερηφάνεια και προκατάληψη» της Τζέιν Όστεν, της διασημότερης Αγγλίδας συγγραφέας της εποχής.
Λίγα λόγια το «Τζέιν Ευρ»
Το «Τζέιν Ευρ» είναι ένα μυθιστόρημα εποχής, διαφορετικό από τα μυθιστόρημα του είδους.
Παρά την – προαναφερθείσα- σύγκριση με τα βιβλία της Τζέιν Όστεν, το «Τζειν Ευρ» είναι αρκετά πιο «σκοτεινό» και γοτθικό, για παράδειγμα, ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο κύριος Ρότσεστερ δεν θυμίζει τον παρεξηγημένο Μίστερ Ντάρσυ (ο πιο διάσημος ήρωας των βιβλίων της Τζέιν Όστεν, σύντροφος της Ελίζαμπεθ Μπένετ), ο Μίστερ Ρότσεστερ δεν ένας φαινομενικά κακομαθημένος αλλά στο βάθος καλόψυχος νεαρός, είναι πολύ πιο περίπλοκος, με παρελθόν γεμάτο μυστικά και λάθη που τον «στοιχειώνουν» , η πρωταγωνίστρια και αγαπημένη του Ρότσεστερ είναι η Τζέιν Ευρ, η οποία μπορεί να έχει το κοφτερό μυαλό και το θάρρος της Ελίζαμπεθ Μπένετ, της λείπει όμως η γοητεία και ο εύθυμος χαρακτήρας ενώ είναι μάλλον μοναχική, έχοντας ζήσει μια δύσκολη ζωή και τραυματικά παιδικά χρόνια έχοντας περάσει το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής και εφηβικής της ηλικίας σε ένα ορφανοτροφείο, το οποίο ανήκε σε ένα σκληρό, απότομο και συχνά βίαιο άνθρωπο , σε αντίθεση με τη Τζέιν, η δεσποινίδα Μπένετ, είχε μεγαλώσει θα σε μια ιδιαίτερη αλλά αγαπημένη, πολύτεκνη οικογένεια.
Η ιστορία αγάπης της Τζέιν Ευρ και του μίστερ Ρότσεστερ στερείται την «αστερόσκονη» της σχέσης του Ντάρσυ και της Ελίζαμπεθ, η οποία «χτίσθηκε» σε σκηνικό χορών, περιπάτων και συζητήσεων, η Τζέιν και ο αγαπημένος αγαπήθηκαν μέσα από φωτιά, καπνό και τον φόβο του θανάτου.
Στο βιβλίο της Σαρλότ Μπροντέ υπάρχει,επίσης, έντονο στοιχείο μυστήριου, αλλά και στιγμές φόβου και αγωνίας.
Ανάμεσα στις διάφορες των δυο βιβλίων, στο «Υπερηφάνεια και προκατάληψη» ο πλέων «αρνητικός» και αντιπαθής χαρακτήρας είναι ένας φιλοχρήματος, διπρόσωπος αξιωματικός, τον οποίο το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι μια πλούσια, άνετη ζωή, χωρίς κόπο, ενώ στο «Τζειν Ευρ» υπάρχει ένα τρομακτικό πλάσμα, - αρχικά- αγνώστου ταυτότητας, το οποίο γυρίζει στα σκοτάδια του αρχοντικού, έτοιμο να κάνει κακό, ακόμη και να σκοτώσει.
Υπάρχει επίσης ,και μια σειρά από σκληρόκαρδων- αμετανόητων- ανθρώπων, όπως η απάνθρωπη θεία, η οποία ταλαιπωρούσε τη Τζέιν Ευρ όσο ήτανε παιδί.
Στα κοινά των δύο βιβλίων, τόσο η Τζέιν όσο και η Ελίζαμπεθ άρχισαν σταδιακά να έλκονται από τον κύριο Ρότσεστερ και τον μίστερ Ντάρσυ αντίστοιχα, ο δε Ρότσεστερ ήτανε ένας απόμακρος τύπος, γύρω στα τριάντα πέντε, με σαράντα, έμοιαζε να μαλακώνει μόνο δίπλα στη Τζέιν, την οποία αποκαλούσε «σωτήρα» του, επειδή η κοπέλα του έδωσε τη ζωή, όταν το δωμάτιο έπιασε- μυστηριωδώς-φωτιά, ο Ρότσεστερ και η Τζέην ήτανε αρκετά διαφορετικοί, αυτός ήτανε ένας άνδρας που έχασε βίαια την αθωότητα της – κάποτε- άδολης ψυχής του, η Τζέιν ήτανε ένα κορίτσι περίπου δεκαοχτώ χρονών, που κράτησε την καλοσύνη της, παρά τις δυσκολίες.
Οι δύο τους έμοιαζαν στο ό,τι οι ζωές του είχαν μια τραγικότητα και στο ότι μπορεί να τους έλειπε η εξωτερική ομορφιά, αλλά ερωτεύτηκαν ο ένας τον άλλον για αυτό που ήτανε και όχι για αυτό που έδειχναν, δείχνοντας πως ο δεσμός του θα κρατούσε και θα άντεχε στο χρόνο, πέρα από κάθε εμπόδιο.
Ο Μίστερ από την άλλη, αρχικά ήτανε ένα άτομο, όχι μοναχικό και σκοτεινό όπως ο Ρότσεστερ, αλλά μάλλον ακατάδεκτο, σνομπ και κακομαθημένο, με όμορφη εμφάνιση, κοινωνική θέση και πλούτου, που -ισως- ευθύνονταν εν μέρη για τον- αρχικά- αλαζονικό χαρακτήρα του.
Ο Ντάρσυ στη πρώτη γνωριμία τους πρόσβαλε την Ελίζαμπεθ, λέγοντας σε ένα στενό του φίλο ο,τι η κοπέλα ήτανε « Υποφερτή αλλά όχι αρκετά όμορφη για να τον δελεάσει.» αρνούμενος να τη ζητήσει σε χορό . Στη συνέχεια τον γοήτευσε ο αυθορμητισμός , το κοφτερό μυαλό, η σπιρτάδα του χαριτωμένου προσώπου της.
Αργότερα, ήτανε ο Ντάρσυ εκείνος που ζητούσε ένα χορό από την Ελίζαμπεθ, και ήτανε εκείνη τώρα που αρνούνταν να χορέψει μαζί του, αλλά και προσπαθεί α τον αποφεύγει συνεχώς, όσο εκείνος προσπαθούσε να τη πλησιάσει, με λάθος τρόπο, καθώς της μίλησε για τα αισθήματα του, αφήνοντας να εννοηθεί πως την είχε ερωτευτεί παρότι θεωρούσε την οικογένεια υποδεέστερη εκείνου, της θέσης και του ονόματος του, κάνοντας την Ελίζαμπεθ να προβληθεί. Για άλλη μια φορά.
Τελικά δύο τους ήρθαν κοντά μέσα από σειρά παρεξηγήσεων και διαφόρων γεγονότων, κωμικών ή σχεδόν τραγικών, όπως Πχ η εκούσια απαγωγή της μικρής αδερφή της Ελίζαμπεθ από έναν δολοπλόκο αξιωματικό, παλιού εχθρού του Ντάρσυ.
Κλείνοντας, , παρά τις διαφορές τους, το «Τζεην Ευρ» και το « Υπερηφάνεια και προκατάληψη» είναι από τα ωραιότερα βιβλία εποχής που έχουν γραφτεί ποτέ.
Αρθογραφος: Στέφη Καββαδά