Θεωρείται πρωτοπόρος του νεοελληνικού διηγήματος και είναι γνωστός για τη ζωντανή απεικόνιση των ανθρώπων και των τοπίων του νησιού του, της Σκιάθου.
Ο Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου 1851 στο χωριό Χώρα της Σκιάθου. Μεγάλωσε σε μια ευσεβή θρησκευόμενη οικογένεια και έλαβε μια σταθερή εκπαίδευση στους Έλληνες κλασικούς και τις θρησκευτικές σπουδές. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του, εργάστηκε ως δάσκαλος και αργότερα ως δημόσιος υπάλληλος, αλλά το πραγματικό του πάθος ήταν η συγγραφή.
Ο Παπαδιαμάντης ξεκίνησε τη λογοτεχνική του καριέρα γράφοντας ποίηση, αλλά σύντομα στράφηκε στην πεζογραφία, ιδιαίτερα στα διηγήματα. Οι ιστορίες του συχνά απεικόνιζαν τις ζωές των απλών ανθρώπων, ιδιαίτερα των φτωχών και των περιθωριοποιημένων, και διερεύνησαν θέματα ηθικής, κοινωνικής αδικίας και της σύγκρουσης μεταξύ παράδοσης και νεοτερικότητας. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από το ψυχολογικό τους βάθος, τη λυρική γλώσσα και την προσοχή στη λεπτομέρεια.
Ένα από τα πιο γνωστά έργα του Παπαδιαμάντη είναι η συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Η Φόνισσα», που εκδόθηκε το 1903. Η συλλογή περιλαμβάνει ιστορίες που εμβαθύνουν στον ψυχισμό περίπλοκων γυναικείων χαρακτήρων και εξετάζουν τις ηθικές και ψυχολογικές επιπτώσεις των πράξεών τους.
Ο τρόπος γραφής του Παπαδιαμάντη, ριζωμένος στις τοπικές παραδόσεις και τη διάλεκτο της Σκιάθου, συνέβαλε στην ανάπτυξη της νεοελληνικής λογοτεχνικής γλώσσας. Τα έργα του έχουν επαινεθεί για τη ρεαλιστική απεικόνιση της ελληνικής κοινωνίας και την εξερεύνηση των διαχρονικών ανθρώπινων θεμάτων.
Παρά τις οικονομικές δυσκολίες και τις προσωπικές δυσκολίες, ο Παπαδιαμάντης παρέμεινε αφοσιωμένος στη συγγραφή του. Δημοσίευσε πολλές ιστορίες, μυθιστορήματα και δοκίμια σε όλη του τη ζωή, συμβάλλοντας συχνά σε τοπικές εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά. Επίσης μετέφρασε έργα από τα γαλλικά και τα ρωσικά στα ελληνικά.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης πέθανε στις 3 Ιανουαρίου 1911 στην Αθήνα, αφήνοντας πίσω του ένα σημαντικό έργο που συνεχίζει να φημίζεται για τη λογοτεχνική και πολιτιστική του σημασία. Σήμερα θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες συγγραφείς του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα και τα έργα του μελετώνται και εκτιμώνται ευρέως στην Ελλάδα και όχι μόνο.